Image

Expleuteren


"Als een kleuter, ex-kleuter wordt"

Reeds 20 jaar werken we met een project om de overgang van derde kleuterklas naar eerste leerjaar vlotter te laten verlopen.

Expleuteren is dankzij een voorstelling op de kleuterontmoetingsdag te Gent én op het congres van het Katholiek onderwijs te Brussel, al op meerdere scholen bekend.

Ook kwamen heel wat collega’s al eens een kijkje nemen op onze school.

Waar wij als pioniers uiteraard heel tevreden om zijn.Ons project kreeg de naam : “EXPLEUTERPROJECT”.

In dit woord herken je “exploreren”: de belangrijkste activiteit van kinderen bij deze methode van ervaringsgericht leren.

Je vindt er ook ‘kleuter” in terug: het gaat immers over vijfjarige kleuters.

En natuurlijk ook het woord “ex-kleuter”, met de logische verwijzing naar de leerlingen van het eerste leerjaar.

‘Project” verwijst naar de methode, de manier van lesgeven en het aanbieden van activiteiten. Een project dat op elk moment geëvalueerd en bijgestuurd kan worden.

Zo krijgen de kleuters reeds activiteiten aangeboden door de leerkrachten van het eerste leerjaar en kunnen de leerlingen van het eerste leerjaar ook nog eens terug naar de kleuterklas.

Omdat we in dit systeem vooral de expressievakken en ervaringsgerichte activiteiten aan bod laten komen is deze werkvorm volledig in overeenstemming met het ontwikkelingsplan van de kleuterschool en de leerplannen voor het eerste leerjaar.

Waarom zijn we ermee begonnen?

  • We vinden dat de overgang van de derde kleuterklas naar het eerste leerjaar voor veel kinderen soms moeilijk is en vaak bruusk verloopt. Kinderen van het eerste leerjaar hebben nood aan spelend leren.
  • We ervaren een te groot verschil tussen lager en kleuteronderwijs. Een verschil in de klasorganisatie, de onderwijsstijl, het programma (eindtermen en ontwikkelingsdoelen) en de daaraan verbonden methodes.
  • We willen deze overstapdrempel verlagen door te trachten een zo hoog mogelijke graad van welbevinden en betrokkenheid te bereiken bij zowel de kinderen van de derde kleuterklas als de leerlingen van het eerste leerjaar.
  • We vinden dat alle kinderen in ons project nog echt kind mogen zijn.

Concreet komt ons project hierop neer dat we in het eerste leerjaar de onderwijsstijl en organisatie van de kleuterschool voor een groot deel willen overnemen. We nemen een stukje kleuterklas mee naar het eerste leerjaar zodat dit eerste leerjaar niet louter aanzien wordt als “leerklas” maar wel als “speelleerklas”.

Hoe zijn we begonnen?
Het idee is gegroeid vanuit het team.

De sterke samenwerking tussen de leerkrachten, de aandacht voor zorgverbreding in ons actieplan en de gevolgde bijscholingen zorgden ervoor dat dit probleem besproken werden ervaringen werden uitgewisseld.

Letterlijk tussen pot en pint, kreeg het idee concrete vorm.

Wat doen we?

De organisatie
Gedurende de laatste lestijd van 3 volledige schooldagen (3 lestijden per week) worden de kinderen van de derde kleuterklas en de leerlingen van het eerste leerjaar gehergroepeerd.

Twee (of 3) leerkrachten, zowel van de derde kleuterklas als van het eerste leerjaar, nemen zo elke week een vast groepje kinderen onder hun hoede. In elke groep zitten er zowel kleuters als leerlingen van het eerste leerjaar.

Elke groep heeft een ludieke naam. Door middel van foto en pictogram is dit zichtbaar in de klas: welke groep gaat deze week bij welke juffrouw. Om de week schuiven de groepen door naar de volgende leerkracht.

Zo krijgen de kleuters keuzeactiviteiten aangeboden door de leerkracht van het eerste leerjaar en kunnen de leerlingen van het eerste nog eens terug naar de kleuterklas.

Het activiteitenaanbod
Is gebaseerd op een combinatie van hoekenwerk, keuzeactiviteiten en contractwerk.In elke klas worden er een zestal activiteiten in speel- en werkhoeken aangeboden.

Aanvankelijk mogen de kleuters steeds vrij kiezen. Vanaf de tweede helft van het schooljaar is er voor hen één en later 2 verplichte activiteiten.

De leerlingen van het eerste leerjaar dienen een tweetal activiteiten verplicht uit te voeren. De overige activiteiten kiezen ook zij geheel vrij.

Bij het begin van elke week worden de aangeboden activiteiten (vrije en verplichte) toegelicht en besproken. De kinderen bepalen zelf wanneer ze de activiteiten uitvoeren, op welke dag, dit alles dient te gebeuren binnen 1 week.

De ervaring bij kinderen

  • De kinderen zijn tijdens dit lesuur heel erg betrokken bij de activiteiten zodat orde en tucht niet het minste probleem vormen.
  • Zij hebben een heel hoge succeservaring (welbevinden).
  • Alle kinderen kijken uit naar hun uurtje expleuteren.
  • De kinderen van het eerste leerjaar zijn meer ontspannen. Ouders melden dat hun kindjes veel rustiger en beter gezind thuiskomen. Het laatste lesuur van de dag ervaren zij immers niet meer de druk van een “gewone” klas.
  • De leerlingen van het eerste komen heel graag nog eens in hun klas van vorig jaar: in hetzelfde lokaal, bij hun kleuterjuf.
  • De kleuters gaan heel graag naar het eerste leerjaar: er wordt immers op dezelfde manier gewerkt als in de kleuterklas.
  • De kleuters wennen op een spontane manier aan de klas van het eerste leerjaar, aan de juf. Zij leren zo het eerste leerjaar kennen als een plaats die evenveel veiligheid en geborgenheid biedt als hun eigen kleuterklas.
  • Niet onbelangrijk: ook de leerkrachten van het eerste leerjaar leren de kindjes van de derde kleuterklas beter kennen.
  • Kinderen, ook kleuters, kunnen zich engageren om binnen een bepaalde tijd (1 week ),bepaalde activiteiten af te werken.
  • Kleuters leren spontaan van de kinderen van het eerste leerjaar, ze bootsen hen na. Kinderen van het eerste leerjaar lezen spontaan voor aan de kleuters.
  • De belangrijkste ervaring bij de kinderen: Spelen is net zo belangrijk als leren lezen, schrijven en rekenen